نئوریا

مقدمه‌ای در باب کارگاه‌های کشتی‌سازی نئوریا

همانطور که در کنار لنگرگاه ونیزی به سمت شرق حرکت می‌کنید، یک ردیف از سازه‌های گنبدی طاق‌دار توجه شما را به خود جلب خواهند کرد. این‌ها کارگاه‌های کشتی‌سازی نئوریا در زمان قرون وسطی است که ناوگان ونیزی در آن‌جا لنگر می‌انداخت. مهمترین و شناخته شده‌ترین آنها، توپخانه‌ی بزرگ است. این ساختار به عنوان یک مدرسه، کارخانه کشتی‌سازی، تئاتر و بیمارستان مورد استفاده بوده و در سال 2002 درهای آن برای میزبانی بعنوان مرکز معماری مدیترانه به روی توریست‌ها و بازدیدکنندگان باز شد. امروزه، در زندگی فرهنگی چانیا به عنوان محل برگزاری رویدادهای مختلف نقش مهمی دارد.

نئوریا چیست؟

نئوریا ساختمان‌هایی هستند که در زمان جمهوری ونیز (1204-1669) برای تعمیر کشتی‌های ناوگان ونیزی در زمستان و ساخت کشتی‌های جدید ایجاد شده‌اند. ساختمان‌هایی سنگی، طاق‌دار، باریک که دارای ایوانی به طول 500 متر، عرض 9 متر و ارتفاع 10 متر بوده و طاق‌هایشان به هم چسبیده‌اند. از یک طرف به سمت دریا باز می‌شدند تا به راحتی کشتی‌ها را از خطر غرق شدن و نابودی نجات دهند و کشتی‌های جدید را به آب بیندازند.

بعد از ساخت اسکله در اوایل قرن بیستم، دیگر دسترسی به دریا وجود ندارد و نئوریا تنها یک جاذبه بصری شده است. نُه تا از بیست و سه تا نئوریا در سمت شرق بندر قدیمی و بعد از تفرجگاه آکتی تومبازی قرار گرفته‌اند. در دوره‌های مختلف به عنوان یک مدرسه مسیحی، تئاتر، بیمارستان عمومی و تالار شهر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در سال‌های اخیر در میدان نئوریا، رستوران‌ها، مغازه‌ها و کافه‌هایی باز شده و سرزندگی خودشان را در خیابان کالرگون (که پشت نئوریا است) و خیابان کناری آن نشان می‌دهند.

در اوایل سال 1467، حکومت ونیزی دستور به ساخت تعدادی از کارخانه‌های کشتی‌سازی در دو شهر چانیا و ردیمنون داد. دو کارخانه‌ی اول چانیا در سال 1526 تکمیل شد. در 1593، 16 کارگاه کشتی‌سازی ساخته شد اما به تعمیر نیاز داشتند. در سال 1599 مجتمع جنوبی با ساخت 17 نئوریا تکمیل شد. در سال 1607 و همراه با گسترش استحکامات شمال، ساخت‌ و ساز از بندر ورودی تا پنج کارگاه دیگر در شرق انجام شد؛ ژنرال اینتندانت، این کارگاه‌های شرقی را نئوریای مورو نامید.

درخواست مرمت

اتحادیه گردشگری چانیا خواستار بازسازی ساختمان‌های قدیمی نئوریا در بندر است. در بیانیه‌ی آن آمده است:«این بنای یادبود مهم به دست سرنوشت سپرده شده است؛ پنجره‌های شیشه‌ای و سقفی، شکسته شده و کل بنا متروک شده است. به گردشگران چه تصویری از شهرمان می‌دهیم؟

در چند روز آینده، نمایشگاه “اوت کشاورزی” در خارج از نئوریا برگزار خواهد شد و مردم به آنجا می‌روند. آیا اتاق‌های نئوریا زیبا است؟ می‌توانید فکر کنید که با بازسازی و مرمت یکی از ساختمان‌های نئوریا و تبدیل آن به نمایشگاه، بندر قدیمی چقدر جذاب خواهد شد، نمایشگاهی که روش‌های تجارت دریایی در مدیترانه‌ی شرقی را در اوایل قرون رنسانس نشان دهد.» اتحادیه گردشگری از شورای چانیا درخواست کرد تا برای بازسازی و مرمت نئوریا بودجه‌ای را تخصیص دهد.

سرگذشت نئوریا

کارخانه کشتی‌سازی ونیزی یکی از  مهم‌ترین بناهای تاریخی بندر قدیمی چانیا است. در شرایط بهتری از کارخانه‌های کشتی‌سازی هراکلیون قرار دارند و این به‌خاطر مرمت و بازسازی‌هایی که بر روی آن انجام شده است. نئوریا یا آرسنالی در طول قرن شانزدهم میلادی توسط ونیزی‌هایی که جزیره را اشغال کرده بودند، ساخته شد؛ ناوگان آن‌ها مدیترانه را تحت کنترل داشت و از اینجا به منظور تعمیر کشتی‌ها استفاده می‌شد. برای ورود کشتی به دریا، باز بود و به طول 50 متر می‌رسید. پس به آب انداختن کشتی­‌ها نسبتا آسان بود.

مجتمع جنوبی در سال 1599 با ساخت 17 نئوریا تکمیل شد. امروز تنها 7 تای آنها باقیمانده است. در سال 1607، پنج ساختمان دیگر نئوریا در حوضه شرقی بندر ساخته شد. در شکل اصلی‌شان رو به دریا باز بودند. سقف ها قوسدار هستند و آنها با دهانه‌های قوس‌دار با همان ضخامت دیواره‌ها بهم چسبیده‌اند. امروزه از آن‌ها برای میزبانی چندین رویداد و یک موزه کوچک استفاده می‌شود.

همان‌ گونه که گفته شد، نئوریا دو قسمت داشت که شامل 17 کارگاه کشتی سازی در یک سمت و 5 کارگاه در سمتی دیگر بود. امروزه از یک قسمت 7 کارگاه و از قسمت دیگر 2 کارگاه به جای مانده است. دیگر با دریا ارتباطی ندارد و خدمات بازسازی بر روی آن‌ها انجام شده و به‌عنوان مکانی برای رویدادهای فرهنگی به کار می‌روند.

اشغال ترکیه

در طول اشغال ترکیه، عدم نگهداری لنگرگاه و تخریب، موجب متروکه‌شدن کارگاه‌ها شده و به محلی برای انبار اسلحه تبدیل شدند. امروزه تنها 7 طاق متوالی در شرق و یکی از غرب باقیمانده است؛ طاق غربی همان توپخانه‌ی بزرگ بود. این نئوریاها با گنبد پوشانیده شده و از طریق طاق‌های روی دیوارها بهم متصل هستند. ورودی اسکله ها دو دروازه بود: یکی در سمت جنوب نئوریای نهم و دیگری در هفدهم غربی. ورودی اصلی این مجتمع تقریبا در انتهای فعلی خیابان داسکالوجیانی است و نیمه‌‌ی غربی دروازه باشکوه آن باقی‌مانده‌اند. پس از تخریب کارگاه‌های غربی، دروازه‌ای که به میدان می‌رسید، ساخته شد. در ناحیه‌ای که کارگاه‌ها تخریب شده است، ساختمانی سنگی برای نمایش آداب‌ و رسوم چانیا ساخته شده که امروزه از سمت دو میدان احاطه گشته است.

شما می توانید از طریق تورهای ما از کارگاه‌های کشتی‌سازی ونیزی دیدن نمایید و یکی از بزرگترین بناهای تاریخی ونیزی را در جزیره کشف کنید.